azadses.az » Manset » Bir şəklin tarixçəsi: Qürbətin kədərli üzü - FOTO

Bir şəklin tarixçəsi: Qürbətin kədərli üzü - FOTO

Mühacirətdə çap olunan “İstiqlal” qəzetinin 10 fevral 1934-cü il tarixli, 52-ci sayında “Baş mühərririmiz 50 yaşında” başlıqlı xəbər dərc edilib. Xəbərdə yanvar ayının 31-də “Müsavat” firqəsi və Milli Azərbaycan Mərkəzinin rəisi, qəzetin baş redaktoru Məhəmmədəmin Rəsulzadənin 50 yaşını tamamladığı qeyd olunub.
Bu münasibətlə onun azərbaycanlı əqidədaşları ilə yanaşı, Şimali Qafqazdan, Gürcüstandan və İdil-Ural bölgəsindən olan dostlarının iştirakı ilə yığıncaq keçirilib, nitqlər söylənilib.
Dünyanın müxtəlif bölgələrindən təbrik məktubları alan M.Rəsulzadəyə istiqlal mübarizəsini uğurla başa vurması arzulanıb.19 yaşında siyasi fəaliyyətə başlayan, 34 yaşında Azərbaycan Cümhuriyyətinin istiqlalını elan edən Məhəmmədəmin Rəsulzadə 50 yaşına çatdığı zaman artıq böyük mübarizə yolu keçmişdi. Həmin gün çəkilən fotoşəkillər arxivimizdə olmasa da, o dönəmə aid nadir şəkillərdən biri şəxsi kolleksiyamızda mövcuddur. Bu fotoşəkil qrafik dizayner Rəsul Həsən tərəfindən rəngləndirilib və ictimaiyyətə təqdim edilib. Bu, Rəsul Həsənlə ortaq bir neçə işimizdən biridir. 
Kiçik ölçüdə olan bu fotoşəkildə Rəsulzadə tək təsvir edilib. Böyük ehtimalla, bu şəkil hansısa vəsiqə üçün və ya jurnalda dərc etdirmək, yaxud xatirə məqsədilə çəkilib. Şəkildə Rəsulzadənin üzündə mühacirətin ağır əzabı, yurduna olan həsrəti açıq şəkildə görünür. Saçlarının kənarlarına düşən ağ, üzünə gələn qırışlar həm də ömrün qürubuna doğru ilk addımları atdığını göstərir.M.Rəsulzadə bu illərdə Avropada fəaliyyət göstərirdi. 1930-cu ildə Türkiyədən ayrıldıqdan sonra Rumıniya, Polşa, Almaniya kimi dövlətlərdə istiqlal mübarizəsi aparıb, eləcə də, fasiləsiz şəkildə qəzet və jurnallar çap edib.
“Bildiriş”, “İstiqlal” qəzetləri və “Qurtuluş” jurnalı onun bu yaş dövründə çap etdiyi mətbu orqanlardır. Həmin illərdə M.Rəsulzadə Azərbaycan haqqında fransız, alman və polyak dillərində kitablar dərc etdirib, təmsil olunduğu “Prometey” cəmiyyətində tarix, ədəbiyyat və siyasi mübarizə ilə bağlı mühazirələr oxuyub. 
M.Rəsulzadə 50 yaşında mühüm bir pakta da imza atıb. Belə ki, 1934-cü il iyulun 14-də Varşavada Qafqaz İstiqlal Komitəsinə daxil olan Azərbaycan, Gürcüstan və Şimali Qafqaz milli mərkəzlərinin nümayəndələri tərəfindən Qafqaz Konfederasiyası Paktı imzalanıb. Tərəflər onu Qafqaz Kreml əsarətindən azad edildikdən dərhal sonra yaratmağı öhdələrinə götürüblər.
Sənədi Azərbaycan adından M.Rəsulzadə və Ə.Topçubaşı, Gürcüstan adından N.Jordaniya və A.Çxenkeli, Şimali Qafqaz adından M.Q.Sunş, İ.Çulik və T.Şakman imzalayıblar. Bu sənəddə əsas məqsəd Qafqaz bolşevik işğalından azad edildikdən sonra bölgənin konfederasiya şəklində idarə olunması idi.
Paktın digər önəmli tərəfi o idi ki, mühacirətdə M.Rəsulzadə ilə Əlimərdan bəy Topçubaşı arasında olan fikir ayrılıqlarına son qoyulub, bu sənəd elə həmin il vəfat edəcək Topçubaşının Azərbaycan, Qafqaz və ümumiyyətlə, Rusiya müsəlmanları qarşısında son mühüm vəzifəsi olub. 
M.Rəsulzadə polyak əsilli xanımı Leyla (əsl adı Vanda) ilə də bu illərdə tanış olub. Leyla xanım 1885-ci ildə Varşavada doğulub. Orada universiteti bitirib. Ruslarla mübarizə aparan məşhur polyak ailələrindən birinə mənsubdur.
M.Rəsulzadənin vəfatına qədər onun yanında olub, dəfnində iştirak edən yeganə qadın idi... Hər ikisi Ankarada Milli Kitabxanada çalışıb, birlikdə çəkilmiş bir neçə fotoşəkilləri günümüzə gəlib çatıb...
Dilqəm Əhməd
Araşdırmaçı-jurnalist
DAHA ÇOX XƏBƏRLƏR
Ən çox oxunanlar
  1. Bakıda avtomobil piyadanı vuraraq öldürüb
  2. Bakıda 55 yaşlı qadını avtomobil vurub
  3. Bakıda 18 yaşlı qızı motosiklet vuraraq ağır xəsarət yetirib
  4. Nizami rayonunda motosiklet piyadanı vurub
  5. Bakıda 43 yaşlı qadın yol-nəqliyyat hadisəsində xəsarət alıb
  6. Bakıda yeniyetmə qız yol-nəqliyyat hadisəsində xəsarət alıb
  7. Bakıda 13 yaşlı yeniyetməni avtomobil vurub
  8. Kirayədə yaşayan gənc canına QƏSD ETDİ
  9. Bakıda avtomobil maneəyə çırpılıb, xəsarət alan var
  10. Qubada 102 min manatlıq dələduzluqda şübhəli bilinən şəxslər saxlanılıblar
Bütün xəbərlər
Ərdoğan: “İlham Əliyev Türkiyədən iki ədəd “Togg” elektromobili almaq üçün sifariş verib”
Ərdoğan: “İlham Əliyev Türkiyədən iki ədəd “Togg” elektromobili almaq üçün sifariş verib”
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türkiyənin yerli istehsalı olan “Togg” elektromobilini almaq üçün sifariş verib. Türkiyə Ətraflı
Bütün xəbərlər
Bu gün DİM-də TOEFL iBT imtahanı keçiriləcək
Bu gün DİM-də TOEFL iBT imtahanı keçiriləcək
Dekabrın 14-də Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) elektron imtahanlar korpusunda (Ünvan: Bakı şəhəri, Binəqədi rayonu, S.S.Axundov, Ətraflı
Azərbaycan və Böyük Britaniya arasında təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
Azərbaycan və Böyük Britaniya arasında təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
Londonda Azərbaycan ilə Böyük Britaniya arasında təhsil sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi müzakirə olunub. “Report”un Ətraflı
Bütün xəbərlər
«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031 
Şou biznes
Bred Pitt 30 yaş balaca sevgilisi ilə toyunu təxirə saldı: Səbəb təəccübləndirdi
Bred Pitt 30 yaş balaca sevgilisi ilə toyunu təxirə saldı: Səbəb təəccübləndirdi
Kirkorov Uspenskayaya təzminat ödəyəcək
Kirkorov Uspenskayaya təzminat ödəyəcək
“Titanik”in məşhur mahnısının müəllifi vəfat edib
“Titanik”in məşhur mahnısının müəllifi vəfat edib
Bred Pitt qızı ilə münasibətlərini düzəltmək istəyir
Bred Pitt qızı ilə münasibətlərini düzəltmək istəyir
Sovet kinosunun əfsanəsi Svetlana Svetliçnayanın səhhəti ilə bağlı şok qərarı
Sovet kinosunun əfsanəsi Svetlana Svetliçnayanın səhhəti ilə bağlı şok qərarı
İbrahim Tatlıseslə qızı arasındakı qalmaqal böyüyür: "Evimə basqın etdi, söyüşlər yağdırdı"
İbrahim Tatlıseslə qızı arasındakı qalmaqal böyüyür: "Evimə basqın etdi, söyüşlər yağdırdı"
Məşhur cütlük boşanmağa qərar verdi: Ben Afflekin hansı hərəkəti Cennifer Lopesin ürəyini qırıb?
Məşhur cütlük boşanmağa qərar verdi: Ben Afflekin hansı hərəkəti Cennifer Lopesin ürəyini qırıb?
ABŞ məhkəməsi aktyor Alek Balduinə qarşı iddianı rədd edib
ABŞ məhkəməsi aktyor Alek Balduinə qarşı iddianı rədd edib
Cennifer Lopez və Ben Afflek malikanələrindəki əntiq əşyaları satırlar
Cennifer Lopez və Ben Afflek malikanələrindəki əntiq əşyaları satırlar
Ben Afflek və Cenifer Lopez ayrılıblar?
Ben Afflek və Cenifer Lopez ayrılıblar?