Gecə növbəsində işləyərkən sağlamlığı qorumağın üsulu aşkarlanıb
- 10-04-2025, 08:00
- Cəmiyyət
ABŞ-nin Massaçusets Briham Texnologiya İnstitutunun alimləri müəyyən ediblər ki, yemək qəbulunu yalnız gündüz saatlarında məhdudlaşdırmaq gecə növbəsində işləyən insanlarda ürək-damar xəstəlikləri riskini azaldır.
"Report" xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Nature Communications" jurnalında dərc olunub.
Təcrübə zamanı işıq, saat və ya elektron cihazlara çıxışı olmayan xüsusi təchiz olunmuş laboratoriyalarda iki həftə keçirmiş 20 sağlam könüllü iştirak edib. Bu şəraitdə onlar 32 saat oyaq olublar, ciddi şəkildə cədvələ uyğun qidalanıblar. Bütün bunlar tədqiqatçılara xarici təsirləri istisna etməyə və qidalanmanın təsirini dəqiq qiymətləndirməyə imkan verib.
İştirakçılar iki qrupa bölünüb. Birincisi adi gecə növbəsi işçiləri kimi gecələr yemək yeyirdi. İkincisi də gecələr aktiv idi, ancaq gündüzlər yemək yeyirdi. Eyni zamanda, hər kəsin yuxu rejimi eyni qaldı, bu da elm adamlarına yemək vaxtını əsas amil kimi müəyyən etməyə imkan verdi.
Nəticələr gecə yemək yeyənlərin qan təzyiqinin yüksəldiyini və qan laxtalanma riskinin artdığını göstərdi. Bununla belə, gün ərzində yemək yeyən iştirakçılar belə təhlükəli dəyişikliklər riski altında deyildilər.
Alimlər vurğulayırlar ki, gecə işinin ürək-damar sisteminə mənfi təsiri çoxdan məlumdur və ilk növbədə sirkadiyalı ritmlərin pozulması ilə əlaqələndirilir. Lakin yeni araşdırmalar təsdiq edir ki, hətta sadə pəhriz vaxtının tənzimlənməsi belə güclü profilaktik vasitə ola bilər və gecə növbələrində işləyənlərin ürəklərini qorumağa kömək edir.
"Report" xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Nature Communications" jurnalında dərc olunub.
Təcrübə zamanı işıq, saat və ya elektron cihazlara çıxışı olmayan xüsusi təchiz olunmuş laboratoriyalarda iki həftə keçirmiş 20 sağlam könüllü iştirak edib. Bu şəraitdə onlar 32 saat oyaq olublar, ciddi şəkildə cədvələ uyğun qidalanıblar. Bütün bunlar tədqiqatçılara xarici təsirləri istisna etməyə və qidalanmanın təsirini dəqiq qiymətləndirməyə imkan verib.
İştirakçılar iki qrupa bölünüb. Birincisi adi gecə növbəsi işçiləri kimi gecələr yemək yeyirdi. İkincisi də gecələr aktiv idi, ancaq gündüzlər yemək yeyirdi. Eyni zamanda, hər kəsin yuxu rejimi eyni qaldı, bu da elm adamlarına yemək vaxtını əsas amil kimi müəyyən etməyə imkan verdi.
Nəticələr gecə yemək yeyənlərin qan təzyiqinin yüksəldiyini və qan laxtalanma riskinin artdığını göstərdi. Bununla belə, gün ərzində yemək yeyən iştirakçılar belə təhlükəli dəyişikliklər riski altında deyildilər.
Alimlər vurğulayırlar ki, gecə işinin ürək-damar sisteminə mənfi təsiri çoxdan məlumdur və ilk növbədə sirkadiyalı ritmlərin pozulması ilə əlaqələndirilir. Lakin yeni araşdırmalar təsdiq edir ki, hətta sadə pəhriz vaxtının tənzimlənməsi belə güclü profilaktik vasitə ola bilər və gecə növbələrində işləyənlərin ürəklərini qorumağa kömək edir.